Nguyên nhân triệu chứng điều trị thoái hoá khớp

Bác sĩ  Hoàng Thông chuyên khoa I Y HỌC GIA ĐÌNH

1. Thoái hóa khớp là gì?

Bệnh thoái hóa khớp - một dạng rối loạn mãn tính, gây tổn thương sụn và các mô xung quanh khớp. 

Sụn khớp là một lớp đệm bảo vệ bề mặt xương được cấu tạo từ tế bào sụn và chất căn bản. Bộ phận này đóng vai trò quan trọng trong quá trình giảm ma sát và làm "bộ giảm xóc" cho khớp. Thoái hóa khớp là vấn đề được nhiều người quan tâm, bởi đây là loại viêm khớp phổ biến mà hàng triệu người đang phải đối mặt

2. Vị trí thoái hóa khớp

Tất cả các khớp trên cơ thể bao gồm đầu gối, cột sống, háng, ngón tay và cổ chân đều có thể bị ảnh hưởng bởi viêm khớp thoái hoá. Thông thường, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở một hoặc vài khớp cùng một lúc. 

2.1 Thoái hóa khớp gối

Thoái hóa ở khớp gối là tình trạng phổ biến nhất, xảy ra khi lớp sụn bảo vệ khớp gối bị mòn hoặc tổn thương. Khi sụn bảo vệ hao mòn, các xương trong khớp gối trực tiếp tiếp xúc, gây đau đớn, sưng viêm và hạn chế sự linh hoạt trong di chuyển. Trong một số trường hợp, viêm khớp thoái hóa cũng gây ra bệnh gai khớp gối, khiến tình trạng nghiêm trọng hơn.

2.2 Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa ở khớp háng làm cho việc di chuyển trở nên khó khăn cho những người mắc bệnh. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường khó chẩn đoán vì cơn đau có khả năng xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau như háng, đùi, mông hoặc đầu gối. Bên cạnh đó, cơn đau còn làm nhức nhối, tê liệt hoặc đau âm ỉ ở phần hông.

2.3 Thoái hóa khớp cùng chậu

Viêm thoái hóa ở khớp cùng chậu thường đi kèm với cảm giác đau ở thắt lưng và hông, cảm giác tê ở chân khi ngồi lâu hoặc mệt mỏi. Đây là tình trạng viêm khớp sưng đau ở các khớp nối xương cụt ở dưới cột sống thắt lưng và xương cánh trên. Người bệnh thường bị ảnh hưởng ở một hoặc cả hai khớp cùng chậu.

2.4 Thoái hóa khớp cổ, bàn tay

Thoái hóa ở khớp cổ tay và bàn tay thường xảy ra ở người cao tuổi. Trong trường hợp này, quá trình cung cấp máu để nuôi dưỡng các khớp, đặc biệt là ở bàn tay và ngón tay bị giảm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng trong các sụn và giảm khả năng chịu đựng của khớp trước các tác động hàng ngày. 

Thoái hóa ở khớp cổ tay dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng trong các sụn và giảm khả năng chịu đựng của khớp trước các tác động hàng ngày.

2.5 Thoái hóa khớp cổ chân

Thoái hóa ở khớp cổ chân thường xuất hiện ở những người trên 40 tuổi hoặc có công việc đặc biệt đòi hỏi sử dụng nhiều đến cổ chân như vận động viên, cầu thủ bóng đá...Bệnh thường tiến triển chậm, với các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng, khó nhận biết.

Ở giai đoạn nghiêm trọng, người bệnh thường cảm thấy đau đớn ở vùng khớp cổ chân, cảm giác nặng nề và hạn chế linh hoạt khi vận động. Cơn đau thường trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh cố gắng vận động hoặc khi vùng khớp bị tổn thương chịu lực tác động trực tiếp.

2.6 Thoái hóa đốt sống cổ

Thoái hóa ở đốt sống cổ thường gây ra cảm giác đau ở cổ hoặc thắt lưng. Các gai xương hình thành dọc theo cột sống kích thích các dây thần kinh, gây đau, tê và ngứa ở các bộ phận của cơ thể bị ảnh hưởng.

Cảm giác đau ở cổ hoặc thắt lưng thường xảy ra do thoái hóa đốt sống cổ. Các gai xương hình thành theo chiều dọc của cột sống làm kích thích các dây thần kinh cột sống và gây ra những cảm giác đau đớn, tê bì và ngứa ran tại vị trí bị ảnh hưởng trên cơ thể.

3. Nguyên nhân gây ra thoái hóa khớp là gì?

3.1 Nguyên nhân nguyên phát

Thoái hóa khớp thường xảy ra do quá trình lão hóa. Khi tuổi tác tăng, nồng độ nước trong sụn khớp cũng tăng, nhưng hàm lượng và chất lượng của protid trong sụn lại giảm, dẫn đến quá trình thoái hóa.  

Bên cạnh đó, người bệnh thực hiện các hoạt động kéo dài gây tổn thương, gây nứt rạn hoặc tiêu hủy sụn, tăng ma sát giữa các khớp gây đau và thoái hóa.

3.2 Nguyên nhân thứ phát gây ra thoái hóa khớp là gì?

• Di truyền: Thoái hóa khớp xảy ra ở một số người có khuyết điểm di truyền trong các gen liên quan đến quá trình hình thành sụn. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt sụn ở các khớp, đồng thời thúc đẩy quá trình thoái hóa diễn ra nhanh chóng.
• Béo phì: Khi người bệnh thừa cân, tình trạng này làm tăng nguy cơ thoái hóa ở các khớp như gối, hông và cột sống. Do đó, mọi người nên duy trì cân nặng hoặc giảm cân về mức lý tưởng để ngăn ngừa thoái hóa và làm chậm quá trình bệnh.
• Chấn thương: Các vết thương tạo điều kiện cho viêm khớp và thoái hóa.
• Sử dụng khớp quá nhiều với tần suất cao: Tình trạng sử dụng một khớp quá nhiều làm tăng nguy cơ viêm khớp và thoái hóa. Ví dụ, người làm việc nặng tay chân thường xuyên như bốc vác hoặc làm việc thủ công có nguy cơ mắc các vấn đề về thoái hóa khớp tay chân cao hơn.
• Tác động của các bệnh xương khớp khác: Những người mắc viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao hơn mắc thoái hóa khớp. Các tình trạng hiếm gặp khác như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng cũng tăng nguy cơ mắc bệnh.

4. Điều trị thoái hoá khớp

4.1Điều trị nội khoa thoái hóa khớp bằng tây y

Các biện pháp không dùng thuốc

- Tránh cho khớp bị quá tải bởi vận động và trọng lượng.

+ Dùng nạng, đai hỗ trợ.

+ Giảm cân nếu thừa cân

- Vật lý trị liệu có tác dụng giảm đau tốt và duy trì dinh dưỡng cơ ở cạnh khớp, điều trị các đau gân và cơ kết hợp: mát xa và các biện pháp dùng nhiệt lượng.

- Giúp BN thích nghi với điều kiện làm việc, trên nguyên tắc làm cho khớp tổn thương không bị quá tải.

- Về tập luyện: có thể tập các bài tập như chạy bộ, đạp xe khi khớp chưa có tổn thương X quang.

- Chế độ ăn: nhiều Ca, Vit C, Vit D

Điều trị bằng thuốc:

- Điều trị giảm đau: mục tiêu đầu tiên là giảm đau cho BN

- Thuốc giảm đau:

+ Giảm đau cho bệnh nhân theo sơ đồ bậc thang của OMS

+ Paracetamol dung nạp tốt ở người lớn tuổi, liều 500mg cứ 4h/ lần, không quá 3g/ 24h

+ Nếu BN vẫn đau, chuyển sang bậc 2: Paracetamol + Codein (Efferalgan codein) hoặc Di-altalvic, ngày 2 – 4 viên, chia 2 lần

- NSAIDs:

+ Hữu ích để giảm đau và hiệu quả hơn acetaminophen

+ Tác dụng phụ

 Thuốc có tác dụng phụ loét dạ dày tá tràng và xuất huyết tiêu hoá, đặc biệt ở người có tiền sử xuất huyết tiêu hoá và bệnh lý dạ dày tá tràng, cùng sử dụng corticoid hoặc thuốc chống đông, người > 65 tuổi. Phòng bằng cách sử dụng liều thấp nhất có thể, phối hợp với thuốc ức chế H2, PPI.

 Chỉ định thận trọng ở BN suy gan, thận, giảm bạch cầu

+ Các thuốc thường dùng:

 Voltaren: Viên 50 mg: ngày 2 viên, chia 2 lần. Hoặc Voltaren SR 75 hoặc 100 mg/ viên, ngày 1 viên.

 Thuốc ức chế đặc hiệu COX2: giảm nguy cơ bệnh lý dạ dày tá tràng hơn các thuốc không chọn lọc. Lưu ý nhóm thuốc Vioxx đã bị rút khỏi thị trường vì tác dụng phụ gây các biến cố tim mạch. Cần cân nhắc nguy cơ và lợi ích giảm đau cũng như liều và các bệnh lý cùng mắc khi dùng nhóm này. Thuốc Celecoxib.

- Thuốc corticoides có thể cân nhắc sử dụng nhưng cần có sự theo dõi sát 

4.1  Điều trị thoái hoá khớp bằng  Đông y

Theo quan điểm Đông y, có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đau nhức xương khớp. Bao gồm huyết ứ, thận dương hư, thận âm hư, hàn thấp, thấp nhiệt, can thận hư… Ở mỗi trường hợp sẽ có bài thuốc điều trị riêng. Cần căn cứ vào các triệu chứng gặp phải để lựa chọn bài thuốc thích hợp. Cụ thể như sau:

1. Thể khí huyết bất túc

Tình trạng đau nhức xương khớp do khí huyết bất túc thường gặp ở những người cao tuổi. Ngoài bị đau lưng, mỏi gối, đau nhức các khớp xương thì khí huyết bất túc còn gây ra các triệu chứng khác. Ví dụ như ống chân yếu, ù tai, mất ngủ, váng đầu, hồi hộp, kém ăn, tinh thần mệt mỏi, dương nguy tảo tiết.

Thuốc Đông y chữa xương khớp thể khí huyết bất túc

Để cải thiện các triệu chứng và giúp tăng cường lưu thông khí huyết cần điều trị theo phương pháp bổ thận điều dưỡng khí huyết. Trong trường hợp này, bài thuốc Vạn thụ diên thọ hoàn có thể đáp ứng.

Thành phần bài thuốc:

 Hoàng kỳ và đảng sâm mỗi vị 12g; 

Quy giao, kỷ tử, thủ ô, đan sâm, dâm dương hoắc và táo nhân mỗi vị 12g; 

Sa nhân; 8g. 

Sắc uống ngày 1 thang 7 đến 10 ngày 1 liệu trình

2. Thể thận dương hư

Nếu bị đau nhức xương khớp do thận dương hư thì triệu chứng thường tồi tệ hơn khi thời tiết lạnh. Người bệnh thường xuyên bị mỏi lưng lạnh gối và không chịu được giá rét.

Ngoài ra, chân còn bị mỏi yếu và gặp phải nhiều triệu chứng khác. Cụ thể như tiểu tiện ít, táo bón, tinh thần tiều tụy ủy mị, sớm già nuy dương. Bài thuốc Lâm thị tráng chí thang có thể đáp ứng.

Thành phần bài thuốc:

: Tang ký sinh 12 g, ngũ vị 4g; Sa uyển tử, nhục thung dung, sơn dược, ngưu tất, đỗ trọng, thỏ ty tử và sơn du nhục mỗi vị 12g.

Thực hiện:

• Sắc uống ngày 1 thang 7 đến 10 ngày 1 liệu trình

3. Thể thận âm hư

Thận âm hư có thể khiến cho người bệnh thường xuyên bị đau mỏi lưng gối và nhức xương khớp. Ngoài ra còn dẫn tới rất nhiều triệu chứng bất thường khác. Cụ thể như chóng mặt ù tai. đau đầu, khô mắt, tâm phiền mất ngủ, lưỡi đỏ ít rêu và mạch tế sác.

Để cải thiện chứng đau nhức xương khớp do thận âm hư cần áp dụng phương pháp bổ ích can thận, tư âm thanh nhiệt. Bài thuốc Trương thị can thận âm hư phương có thể đáp ứng tốt với trường hợp này.

Thành phần bài thuốc:

Tang ký sinh 16 g, hoàng tinh 12g; Nữ trinh tử, đan sâm và cát căn mỗi vị 16g; Kỷ tử, hoàng bá và xuyên đoạn mỗi vị 12g; Đương quy và hà thủ ô mỗi vị 12g.

Thực hiện:

• Cho hết các vị thuốc trên vào trong ấm sắc.
• Thêm vào khoảng 5 bát nước đun trên lửa nhỏ thu lấy 2 bát.
• Loại bỏ hết phần bã, chia nước thuốc thành 2 lần uống/ ngày.
• Cần duy trì đều đặn mỗi ngày 1 thang thuốc  uống 7 đến 10 ngày

4. Thể hàn thấp

Ở trường hợp này, tình trạng đau nhức xương khớp thường diễn ra một cách đột ngột. Sau khi bị lạnh, mưa, ẩm thấp thì người bệnh có thể bị đau nhiều, vận động trở nên khó khăn. Tuy nhiên thường đau ở 1 bên cơ thể và ấn sẽ thấy các cơ bị co cứng. Cần điều trị theo phương pháp phong tán hàn và trừ thấp. Bài thuốc dưới đây có thể đáp ứng tốt:

Chuẩn bị: Tỳ giải, kê huyết đằng, tang ký sinh và xuyên khung mỗi vị 16g; Bạch linh và ý dĩ mỗi vị 12g; Xương truật, can khương, thiên niên kiện và quế chi mỗi vị 8g; Thảo quả 4g, trần bì 6g.

Thực hiện:

• Cho hết các vị thuốc trên vào ấm, thêm vào 5 bát nước.
• Đun trên lửa nhỏ cho tới khi lượng nước cạn xuống còn khoảng 2 bát.
• Loại bỏ hết phần bã thuốc, nước sắc thu được đem chia đều làm 2 lần uống/ ngày.
• Cần sắc uống với tần suất 1 thang thuốc/ ngày.

5. Thể thấp nhiệt

Trường hợp do thấp nhiệt thì người bệnh thường bị đau nhức ở nhiều vị trí. Đặc biệt là vùng thắt lưng có dấu hiệu đau buốt và cảm giác nóng ran. Ngoài ra nhiều người còn bị tiểu tiện vàng giắt, rêu lưỡi vàng, mạch hoạt sác.

Cần điều trị theo phương pháp thanh nhiệt, lợi thấp, hoạt huyết và tiêu sưng. Bài thuốc Chu thị tam đằng thông tý thang có thể đáp ứng tốt.

Thông tin về bài thuốc này cụ thể như sau:

Thành phần bài thuốc:

Ngân hoa, tần giao, dạ giao đằng, liên kiều, hoàng kỳ, ngưu tất, kê huyết đằng, tang chi và đương quy mỗi vị 16g; 

Một dược và cam thảo mỗi vị 12g.

Thực hiện:

• Cho hết các vị thuốc trên vào ấm cùng nửa lít nước.
• Đun sôi lên và hạ nhỏ lửa đun thêm 20 phút.
• Loại bỏ phần bã thuốc, chia đều lượng nước sắc làm 3 lần uống/ ngày.
• Cần sắc uống đều đặn 1 thang thuốc mỗi ngày.

6.Dinh dưỡng hỗ trợ điều trị thoái hoá khớp

Dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe xương khớp. Cụ thể, chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh sẽ mang lại nhiều lợi ích cho hệ xương khớp. Ngược lại, dung nạp nhiều các loại thực phẩm không tốt cho xương khớp có thể thúc đẩy quá trình tiêu xương và cản trở sự hấp thụ canxi trong cơ thể, từ đó gây ra nguy cơ mắc phải các bệnh lý như viêm khớp, loãng xương, thoái hóa xương…

Những ảnh hưởng tích cực mà dinh dưỡng mang lại cho hệ xương khớp bao gồm:

• Hỗ trợ giảm viêm, phòng tránh tổn thương: Duy trì chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, cân bằng các nhóm chất (đặc biệt là vitamin C, D3, K2…) sẽ giúp xương khớp nhận đủ dưỡng chất cần thiết. Từ đó, hạn chế tối đa nguy cơ gây tổn thương và viêm nhiễm xương khớp.
• Giảm thiểu áp lực cho xương: Chế độ dinh dưỡng lành mạnh là giải pháp tối ưu giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh, nhờ vậy áp lực lên xương được giảm thiểu đáng kể. Khi đó, sức khỏe của hệ xương khớp được bảo vệ một cách tối ưu.
• Hỗ trợ cải thiện triệu chứng viêm khớp: Người bị viêm khớp thường có hàm lượng cholesterol trong máu cao hơn người khác. Vì vậy, duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh hỗ trợ cân bằng lượng cholesterol trong máu, có thể giúp cải thiện triệu chứng bệnh viêm khớp hiệu quả.

Tuy nhiên, chế độ ăn uống hàng ngày không bù đắp được đầy đủ lượng canxi, vitamin D và các khoáng chất thiết yếu khác giúp xương chắc khỏe. Vì vậy, bạn nên sử dụng bộ sản phẩm hỗ trợ xương khớp Herbalife gồm 3 sản phẩm chính:

*  Sản phẩm Herbalife F1 Healthy Meal.

*  Viên uống bổ sung Canxi Herbalife Xtra Cal.

*  Thực phẩm hỗ trợ xương khớp Herbalife Joint Support Advanced.

Vì sao người mắc bệnh xương khớp nên dùng bộ sản phẩm Herbalife xương khớp?

Không riêng gì người mắc các bệnh về xương khớp, những đối tượng nguy cơ cũng nên sử dụng, nhất là người già, người có nguy cơ loãng xương, người làm việc, lao động căng thẳng mệt mỏi, thường xuyên vận động chân tay.

•         Cung cấp lượng canxi, các vitamin, khoáng chất tối ưu giúp xương chắc khỏe.
•         Chống loãng xương, tăng sự dẻo dai, sức bền cho xương khớp.
•         Giúp cơ thể bảo vệ hệ thống sụn đệm, tăng sự linh hoạt cho khớp.

1. Herbalife F1 Healthy Meal

Herbalife F1 là bữa ăn dinh dưỡng lành mạnh thay thế bữa ăn bao gồm 21 vitamin, khoáng chất và 9 gam protein, và chỉ có 90 calo mỗi khẩu phần giúp cơ thể luôn khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng tự nhiên.

Herbalife F1 cung cấp dưỡng chất giúp ổn định cân nặng để hạn chế các bệnh về xương khớp. Bởi béo phì, thừa cân ảnh hưởng rất lớn tới hệ xương khớp, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý như: Gut, thoái hóa khớp, đau dây chằng….

HERBALIFE – Xtra-Cal Advanced: Giảm nguy cơ loãng xương ở người lớn tuổi, giúp xương chắc khỏe

Thành Phần:

Thành phần chính: Calci Carbonat, Magnesi Oxyd, Calci Citrat, Bột Củ Nghệ, Bột Tầm Xuân, Kẽm Sulfat Monohydrat, Acid Boric, Đồng Gluconat, Cholecalciferol, Mangan Carbonat.

Thành phần khác: Cellulose Vi Tinh Thể (Chất Độn), Polyvinylpyrrolidon-không tan, Dioxyd Silic Vô Định Hình (Chất Chống Đông Vón), Acid Stearic, Hydroxypropyl Methyl Cellulose, Calci Stearat, Titan Dioxyd (Chất Tạo Màu Tổng Hợp) và Glycerin.

Công Dụng:

Hỗ trợ xương chắc khỏe và giảm nguy cơ loãng xương ở người lớn.

Support Advanced (Health Supplement: Joint Support Advanced)

Thành Phần:

Thành phần chính: Glucosamine Hydroclorid, Chiết Xuất Từ Rễ Cây Hoàng Cầm, Natri Selenat, Đồng Gluconat, Mangan Sulfat.

Thành phần khác: Cellulose Vi Tinh Thể (Chất Chống Đông Vón), Acid Stearic, Dioxyd Silic Vô Định Hình (Chất Chống Đông Vón), Magnesi Stearat, Natri Carboxymethyl Cellulose, Dextrin, Dextrose, Lecithin và Trinatri Citrat.

Công Dụng:

Hỗ trợ tăng cường sức khỏe khớp, giúp khớp vận động linh hoạt.

Tóm lại, thoái hoá khớp là một tình trạng phổ biến có thể xảy ra ở mọi độ tuổi. Hiểu rõ thoái hóa khớp là gì cũng như dấu hiệu, triệu chứng là điều cần thiết để người bệnh có thể chủ động phòng ngừa, phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.